Melanin là gì? Vai trò của melanin đối với làn da

Melanin là sắc tố quyết định màu sắc của làn da, tóc và mắt của chúng ta. Đây là một thành phần quan trọng do cơ thể tự sản sinh, đóng vai trò như một lớp “lá chắn” tự nhiên bảo vệ da khỏi tác động của tia cực tím (UV). Vậy melanin được tạo ra như thế nào, và cụ thể, nó ảnh hưởng ra sao đến sức khỏe làn da? Hãy cùng Cindeltox tìm hiểu sâu hơn về Melanin là gì, vai trò của melanin và những ảnh hưởng của nó đến làn da của bạn.

Melanin là gì?

Có trong cơ thể con người, melanin là sắc tố quyết định màu da, tóc và mắt. Melanin là một chất tự nhiên được sản xuất bởi các tế bào biểu bì melanocyte (tế bào biểu bì sản xuất melanin) và được phân bố khắp lớp đáy của biểu bì. Các tế bào biểu bì melanocyte chứa một thành phần hoạt tính gọi là enzyme Tyrosinase – hoạt động như một chất xúc tác và khi kết hợp với tia cực tím từ mặt trời, nó tạo ra melanin. Ngoài ra, các yếu tố khác liên quan đến hệ thần kinh và hormone cũng góp phần rất lớn vào sự hình thành melanin.

Chức năng của melanin

Bảo vệ da khỏi tác động tiêu cực của tia UV

Melanin được coi là lá chắn tự nhiên giúp hấp thụ và phân tán tia cực tím (UV) từ ánh sáng mặt trời. Bởi vì khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, cơ thể tự nhiên sản xuất melanin để bảo vệ các tế bào da khỏi bị tổn thương.

Melanin giúp da tránh nguy cơ bị cháy nắng, tổn thương DNA và giảm nguy cơ mắc các bệnh về da, thậm chí là ung thư da.

Quyết định màu da, tóc và mắt

Như bạn đã biết, melanin đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định màu da, tóc và mắt ở mỗi người. Nếu cơ thể bạn có nhiều melanin, màu da của bạn thường sẫm, tóc bạn đen, nâu và mắt bạn sẫm màu. Ngược lại, nếu bạn có ít melanin, da bạn sẽ sáng, tóc bạn sẽ vàng hoặc đỏ và mắt bạn sẽ sáng hơn.

Giảm nguy cơ tổn thương DNA

Khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, melanin hấp thụ tia UV và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương DNA. Khi không có đủ melanin, tế bào nhanh chóng bị tổn thương và không thể kiểm soát sự phát triển của tế bào. Điều này làm tăng nguy cơ ung thư da.

Có vai trò trong hệ thần kinh

Melanin có trong não (Neuromelanin) bảo vệ và điều chỉnh hoạt động của các tế bào thần kinh. Nó có khả năng hấp thụ kim loại nặng và các gốc tự do, ngăn chặn các chất độc hại tấn công các tế bào thần kinh.

Những yếu tố hình thành melanin

Quá trình hình thành melanin bắt đầu ở tế bào hắc tố, là những tế bào chuyên biệt được tìm thấy khắp cơ thể, đặc biệt là ở da. Những tế bào này sản xuất ra melanosome – bào quan chứa sắc tố eumelanin và pheomelanin, hai loại melanin chính. Sau đó, melanosome được vận chuyển đến các tế bào khác trong da, giúp xác định màu sắc của da, tóc và mắt.

• Tiếp xúc với tia UV: Ánh sáng mặt trời kích thích tăng sản xuất melanin để bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV.
• Viêm: Các tổn thương trên da, chẳng hạn như mụn trứng cá hoặc vết thương, có thể kích thích các tế bào hắc tố hoạt động mạnh hơn, dẫn đến thay đổi màu da ở vùng bị viêm.
• Hormone: Những thay đổi về hormone, chẳng hạn như trong thời kỳ mang thai, kinh nguyệt hoặc dùng thuốc, cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất melanin.
• Lão hóa: Theo thời gian, khả năng sản xuất melanin của da có thể thay đổi, dẫn đến các đốm nâu hoặc thay đổi màu da.
• Rối loạn sắc tố: Một số tình trạng da, chẳng hạn như bệnh bạch biến hoặc nám da, là kết quả của sự mất cân bằng hoặc rối loạn trong quá trình sản xuất melanin.

Những bệnh lý liên quan đến melanin

Tàn nhang

Tàn nhang là tình trạng da có nhiều đốm nâu nhỏ trên bề mặt da. Những đốm tàn nhang này thường xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc liên tục với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài. Do đó, chị em phụ nữ có thể hiểu rằng nguyên nhân khiến da xuất hiện tàn nhang là do tác động của tia UV khiến da sản sinh quá nhiều melanin.

Tàn nhang chủ yếu xuất hiện trên mặt và rõ nhất là ở hai bên má. Tuy tàn nhang không gây hại nhưng lại rất mất thẩm mỹ.

Nám da

Nám da cũng là tình trạng da sản sinh quá nhiều melanin. Khi tình trạng này xảy ra, trên khuôn mặt chúng ta sẽ xuất hiện những mảng nâu. Theo nhiều nghiên cứu, các chuyên gia đã chỉ ra rằng nguyên nhân gây ra tình trạng này là do hormone và ánh nắng mặt trời tác động đến các tế bào sắc tố sản sinh melanin.

Cũng giống như tàn nhang, nám da vô hại nhưng sẽ khiến khuôn mặt của phụ nữ mất đi vẻ đẹp tươi trẻ vốn có. Do đó, hầu hết chị em phụ nữ khi gặp phải tình trạng này đều tìm cách giảm sắc tố melanin để khắc phục.

Bạch tạng

Nếu tàn nhang và nám da xuất hiện do sắc tố melanin dư thừa trên da, nhưng nếu quá ít thì gây ra bệnh bạch tạng. Trên thế giới, bệnh bạch tạng chủ yếu xuất hiện ở người da trắng. Người mắc bệnh này thường có làn da nhợt nhạt, tóc và lông mi trắng, mắt xanh, thậm chí có trường hợp còn bị kém thị lực.

Da không đều màu

Đây là tình trạng da trên cơ thể không đều màu. Nguyên nhân là do vùng da có sắc tố melanin dư thừa sẽ sậm màu hơn. Nguyên nhân gây ra tình trạng da không đều màu là do rối loạn sắc tố melanin. Tình trạng này không gây hại gì đến sức khỏe nhưng vẫn khiến chị em phụ nữ thiếu tự tin trong giao tiếp vì làn da của mình.

Kết luận

Melanin không chỉ là yếu tố tạo nên màu da mà còn là “người bảo vệ” tự nhiên giúp làn da chống lại tác hại từ ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, sự rối loạn trong quá trình sản xuất melanin có thể gây ra các vấn đề về sắc tố da như nám, tàn nhang hoặc sạm da. Vì vậy, hiểu rõ vai trò của melanin sẽ giúp bạn chăm sóc làn da tốt hơn và biết cách bảo vệ da khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường.